© ZAS MUSIC 2013
Made by Lex
Ερμηνεία
Γιώργος Νταλάρας
Δυσκολεύομαι πολύ ψάχνοντας να
πω λίγα λόγια για αυτήν την
παρουσίαση του μουσικού έργου
του Αλέξανδρου Καρόζα σε ποίηση
Κ.Π. Καβάφη.
Δεν είναι μόνο η γνώση και η πλήρης
συνείδηση του ότι αναφέρομαι στον
ακριβέστερο ποιητή του Ελληνικού λόγου,
είναι και η βεβαιότητα την οποία μου
καλλιέργησε στις λίγες συναντήσεις, που
είχα την τιμή να έχω μαζί του, ο αξέχαστος
Γ.Π. Σαββίδης, ότι, κάθε προσέγγιση του
Καβάφη πρέπει να έχει σαν αρχή την
αποφυγή κάθε υπερβολής και πανηγυρικής
ρητορείας.
Είναι κάτι εξάλλου, που στερεώθηκε στη
συνείδησή μου ακούγοντας τις λιτές,
χαμηλόφωνες, αλλά ασφαλείς και
αποφασιστικές αναγνώσεις των ποιημάτων
του ποιητή από τον ίδιο τον Γιώργο Σαββίδη.
Συνεπώς, ακόμα και αν είχα τη σπουδή, δε
θα τολμούσα να αποπειραθώ κάποια
φιλολογική επεξεργασία ή επαινετική κριτική,
ούτε καν κοσμητικά επίθετα και
ενθουσιώδεις κρίσεις για το έργο του
Καβάφη.
Μένω στον απεριόριστο θαυμασμό και
κρατάω το καλλιτεχνικό υπόδειγμα εργασίας
ενός καλλιτέχνη, που είχε τη γενναιοδωρία
και τη συνείδηση να μοιράζει ακέραιο τον
ποιητικό του λόγο σε μια λαϊκή έκδοση, χωρίς
να διαχωρίζει τους αποδέκτες σε μυημένους
και μη.
Και είναι αυτή η αφθαρσία του λόγου του,
που βοηθάει στη ζωντανή μετάγγισή του, στις
νέες γενιές, κάτι που ταπεινά νομίζω θα του
έφτανε, θα του ήταν αρκετό, για να είναι
πάντα γαλήνιος και δικαιωμένος.
Γιατί αυτός ο άφθαρτος «ενσαρκωμένος
λόγος», ώθησε δεκάδες νέους καλλιτέχνες και
ανάμεσα σε αυτούς το φίλο και πραγματικά
ταλαντούχο συνθέτη Αλέξανδρο Καρόζα,
νεαρό ελληνόπουλο της Γερμανίας, παιδί της
διασποράς, να καταπιαστεί 25 χρόνια πριν με
το έργο του Καβάφη με περίσκεψη,
προσήλωση θρησκευτική και τη δέουσα
ανασφάλεια, γνωρίζοντας ότι έχει να κάνει με
κάτι μοναδικό.
Από το 1985 μέχρι σήμερα, γράφει και
ξαναγράφει, διαλύει και ξαναχτίζει το υλικό
του, προσπαθώντας να δομήσει ένα κτίσμα,
άλλοτε πιστεύοντας και άλλοτε
αμφισβητώντας τις ικανότητές του, έχοντας
βασικό κίνητρο και αντλώντας δύναμη από
τον ίδιο τον ποιητή.
Εγώ κριτικά, μπορώ να πω ότι μουσικά το
αποτέλεσμα της προσπάθειας είναι
πραγματικά άξιο. Αλλά νομίζω ότι και σε ένα
άλλο επίπεδο, αυτή η διαδικασία δείχνει να
τον αφορά και να τον κινητοποιεί δημιουργικά
και υπαρξιακά.
Γιατί πιστεύω ότι ακόμα και ανεκτέλεστο αν
έμενε το έργο του, μόνο το γεγονός ότι
ασχολήθηκε και μυήθηκε όλα αυτά τα χρόνια
στον Καβάφη, θα αποτελούσε από μόνο του
για αυτόν σκοπό ζωής.
Γιατί είναι από τους τυχερούς που μετά από
τόσα χρόνια εργασίας, θα είχε κερδίσει την
αυτογνωσία και την εξιλέωση απέναντι στον
ποιητή που τον ενέπνευσε, αποτιμώντας με
σωστή αριθμητική αυτό που δίδαξε ο ίδιος με
το σπάνιο ένστικτό του.
Όπως το περιέγραψε στο ποίημα του το
1897, όμοιος θνητός σαν όλους μας, με
καθαρή συνείδηση «ο οποίος δεν
καταχώνιασε, μήτε εκπόρνευσε το τάλαντό
του στην κοσμοπολίτικη έρημο της
Αλεξάνδρειας, ή στη Βαλκανική σκόνη της
Αθήνας, μα το έσπειρε στα πιο
παραμελημένα χώματα του Ελληνισμού και το
ανάστησε με όλα του τα δάκρυα και με όλο
του το αίμα». (1)
Τη δύσκολη ζωή μου ασφαλή να κάνω
εγώ στην τράπεζα του μέλλοντος επάνω
πολύ ολίγα συναλλάγματα θα βγάλω…
Κεφάλαια μεγάλα αν έχω αμφιβάλω
κι’ άρχισα να φοβούμαι μη στην πρώτη κρίση
ξαφνικά τας πληρωμάς της σταματήσει.
Προσωπικά, αισθάνομαι διπλά τιμημένος που
έχω την ευκαιρία να τραγουδήσω αυτόν τον
λόγο, με αυτή την μουσική, με αυτούς τους
σπουδαίους μουσικούς της Ορχήστρας
Δωματίου της Βιέννης. Ευχαριστώ για αυτό
πολύ τον Αλέξανδρο.
Ιούνιος 2011
(1) Εισαγωγικό σημείωμα του Γ.Π. Σαββίδη
στην έκδοση «Κ.Π. Καβάφης Ποιήματα»,
εκδόσεις Ίκαρος.
Μίκης Θεοδωράκης
Η σύνθεση της ποίησης του
Κωνσταντίνου Καβάφη από τον
Αλέξανδρο Καρόζα είναι ένα
ευφυέστατο μουσικό κατόρθωμα.
(Μίκης Θεοδωράκης, Αθήνα
10.04.2010)